Elinizdeki eser, birkaç açıdan tarihçilerin
alışkanlıklarını bozuyor. Bir tarih anlatısı bugüne ulaşabilmeli bugünü
dönüştürebilmelidir. Fakat bu denli bir etki gücü, sosyo-politik saiklerle
tarihin kötüye kullanıldığı örneklerin dışında fazla görülmez. Tarihin, pek
çoklarının düşündüğünün ve inanmak istediğinin tersine, bugünü belirleyen
değişkenlerden “yalnızca biri” olması, tarih metinlerinin sözü edilen durumunu
açıklayabilir. Şu an elinizde tuttuğunuz eser, işte bu noktada farklılaşıyor.
O, geçmişte belirlenmiş bir dönemdeki bir bilinmezden yola çıkmıyor. Şaşırtıcı
bir cesaretle, bugünden yola çıkıyor. Üstelik bugünü hani neredeyse bütünüyle
belirleyen yakıcı bir sorundan yola çıkıyor. Bugünü bütünüyle belirleyen bir
değişkenin tarihsel boyutlarını, benzer değişkenlerin geçmişte gösterdikleri
belirleyici gücün derecesini ve elbette insanoğlunun bu değişken karşısında
sergilediği kudret ya da acziyetin nedenlerini, sonuçlarını ve boyutlarını
araştırmak, önemli bir fark yaratıyor. Esasında yukarıda “bugünden yola çıkmak”
olarak adlandırılan tutum, tam olarak budur.
Eserin bir diğer farkı, seçtiği “özne” ile ilgili.
Geçmişte olup bitenlerin gerçek “öznesinin” kim ya da ne olduğu sorununa yaklaşım,
zaman içinde değişiklik gösterir. Fakat tarihçiler birkaç yüzyıldır, geçmişte
olup biten her şeyi insan aklına ve onun etki gücüne sığdırmaya çalışıyorlar.
Bu yönelimde belli ölçüde haklılar, çünkü insan hem dünyayı ve hem kendini en
fazla dönüştürebilen canlı türü. Bu dönüşümün öznesi de elbette yine insan.
Dolayısıyla geçmişe ilişkin anlatıların öznesinin insan olması oldukça normal.
Ancak, bu muhakemede gözden kaçan husus, insanı belirleyen yegâne şeyin sadece
“insan” olmadığı gerçeği. Bugün görüyoruz ki, virüsler bile, insanın gerçekliği
üzerinde insanın kendisi kadar belirleyici olabiliyor. İnsan, kendi dışındaki
bu zorlayıcıların etkisiyle kendini dönüştürmeye çalışıyor ise, dönüşümün
öznesi, insan kadar o zorlayıcıdır da. Elinizdeki eser, bu zorlayıcıları
“salgın” ve “afet” olarak iki kategoriye ayırıyor ve onları tastamam birer
“özne” olarak kabul ediyor. Tarihi biraz da, insanın dışındaki “öznelerle”,
esas “özne” olan insanın etkileşimi olarak görüyor.
Kısaca değinilen bu iki farklılığın, elinizde
tuttuğunuz bu eser üzerinde çalışırken, bugüne, geçmişe, insan olarak kendinize
ve sizi belirleyen diğer “öznelere” bakışınızı değiştireceğini umuyor ve iyi
okumalar diliyorum.
Prof. Dr. Hüseyin KÖKSAL
TÜRK TARİHİNDE SALGINLAR ve AFETLER
- Marka: Astana Yayınları
- Ürün Kodu:9786258045024
- Stok Durumu: Stokta var
- 360,00TL
-
270,00TL